Silik unlu bit

The Obscure mealybug Pseudococcus viburni

Genel

Silik unlu bit (Pseudococcus viburni) (eski adıyla Pseudococcus affinis) aslen Güney Amerika kökenli olmakla birlikte artık dünyada ılıman iklime sahip birçok bölgede görülebilmektedir. Görünümü turunçgil unlu bitine (Planococcus citri) çok benzer, ancak gövdesi daha kalın bir mum tabakası ile kaplıdır, gövde çevresindeki iplikleri daha uzundur (gövde boyunun %20-50’si) ve iki kuyruk ipliği diğerlerinden her zaman bariz şekilde daha uzundur.

Silik unlu bite (Pseudococcus viburni) zaman zaman domateste de, özellikle sap diplerinde rastlanır. Havai tel sistemli yetiştiricilikte unlu bitler genellikle sapın yatay kısmında bulunur. Bu unlu bitler ayrıca pasiflora, sardunya ve orkide gibi süs bitkilerinde de zarara yol açabilir. Pseudococcus viburni’nin biyolojik kontrolü zordur.

Life cycle of mealybugs

Silik unlu bitin yaşam döngüsü ve görünümü

Unlu bitler adını, üçüncü nimf döneminden itibaren dişilerin gövdesinin toz, iplik, sivri uçlu çıkıntılar veya levhacıklar biçiminde beyaz mumlu bir madde ile kaplı olmasından alır. Yumurtalar, yumurta kesesi adı verilen ve mum ipliklerden oluşan yapışkan ve köpüksü bir yapı içine bırakılır. Dişi, belirli bir miktar yumurta bıraktıktan sonra ölür. Birinci dönem nimfler sarı-kahverengi olup henüz mumla kaplı değildir. Bunlar aktif olarak hareketlidir ve “hareketli nimf” olarak adlandırılırlar.

İkinci dönem nimfler daha koyu renkli ve daha az aktiftir. İkinci instardan itibaren erkek ve dişilerin yaşam döngüsü tamamen farklıdır. İkinci dönemden sonra erkekler koyu renkli bir sahte pupa ve bunun hemen ardından da bir pupa meydana getirirler. Gerçek pupa, beyaz ve pamuksu bir kozanın içinde gelişir. Metamorfoz tamamlandıktan sonra bu pupadan kanatlı bir erkek ortaya çıkar. Erkeklerin ağız parçaları yoktur ve beslenemezler. Tamamen dişileri döllemeye odaklandıkları kısa bir yaşamları vardır.

Diğer yandan, dişi ikinci dönem nimfler yaprak üzerine yerleşerek mum salgılamaya başlar, deri değiştirerek üçüncü döneme geçer ve daha sonra tam bir metamorfoz geçirmeden ergin dişiye dönüşürler.

Zarar belirtileri

Unlu bit türlerinin birçoğu bitkinin toprak üzerindeki kısımlarından beslense de, bazı türler besinlerini köklerden alır ve diğerleri ur oluşumuna neden olur. Birkaç tür de ayrıca zararlı virüslerin yayılmasına yol açabilir.

Unlu bitler mahsule çeşitli şekillerde zarar verir:

Nimfler ve dişiler bitkinin öz suyunu emerek büyümeyi engeller ve yapraklarda şekil bozulmasına ve/veya sararmaya, bazen de bunun ardından yaprak dökülmesine neden olur. Bunun genel etkisi, fotosentez miktarının ve dolayısıyla da verimin azalmasıdır. Çiçek ve meyveler sıklıkla dökülür.
Bitki öz suyu, şeker bakımından zengindir, ama protein içeriği düşüktür. Bu nedenle unlu bitler, yeterli miktarda protein alabilmek için yüksek miktarda öz su emer ve fazla şekeri de tatlı öz su şeklinde dışarı atar. Tipik olarak, bu tatlı öz su üzerinde koyu renkli küf (Cladosporium spp.) gelişimi görülür. Ek olarak, unlu bitlerin beyaz mumlu salgısı, bundan etkilenen bitkilerin süs değerini düşürür. Ayrıca meyve ve çiçekler bozulur, satışa uygun olmaktan çıkar ve yapraklarda azalan fotosentez miktarı nedeniyle çiçek ve meyve üretimi de azalır.

Süs bitkilerinde, unlu bitlerin sadece varlığı ürünün satışa uygunluğunun ortadan kalkması için yeterlidir. Dolayısıyla, çok küçük bir popülasyon bile ciddi ekonomik zarara yol açabilir.