Genel
Ascochyta pisi, bezelyede Ascochyta yanıklığına (yaprak yanıklığı veya bezelye yanıklığı) ve gövde, yaprak ve kabuklarda lezyonlara (bezelye yaprak lekesi ve bezelye kabuk lekesi) neden olan fungal bir bitki patojenidir.
Bezelye yanıklığı, yaprak ve kabuk lekesinin yaşam döngüsü ve görünümü
Ascochyta pisi, saprofitik rekabet kabiliyetinin düşük oluşu ve klamidosporların sayıca fazla olmaması nedeniyle toprakta veya mahsul kalıntıları üzerinde güçlükle hayatta kalabilir. Birincil enfeksiyon tamamen tohumla taşınır. Konidyum ve diğer fungal yapıların iletimi tohum zarfı dışında yapılır ve birincil enfeksiyona neden olurlar.
Konidyumlar çimlenerek gözenekler ya da doğrudan kütikül yoluyla bulaşır. Lezyonlar üzerinde piknidyumlar oluşur, bunlardan da turuncu-kırmızı renkli kitleler halinde iki hücreli konidyumlar yayılır. İkincil enfeksiyon ise bu konidyumların su sıçraması ile yayılması yoluyla gerçekleşir. Bilinen bir eşeyli evre yoktur. Ascochyta mantarları en hızlı 20°C’nin altındaki sıcaklıklarda gelişir ve sporlarının yayılabilmesi için su gereklidir.
Zarar belirtileri
Ascochyta pisi, bezelyenin yaprakları, gövdesi ve kabuğu üzerinde lekeler oluşur. Yaprak ve kabuk üzerindeki lekeler yuvarlak, gövde üzerindekiler ise nispeten eliptik bir şekle sahiptir. Lezyonlar açık kahverengi, çökük ve kenarı koyu kahverengi ile kızıl kahverengi arasında değişen bir sınırla çevrilidir. İlk enfeksiyon genellikle birincil yapraklarda oluşur. Mantar tohumla taşındığından, ayrıca çıkış öncesi ve sonrası fide çökertene ve cüceleşmeye de yol açabilir.
Bezelyeyi diğer Ascochyta türleri de enfekte edebilir. Ascochyta pinodes, Ascochyta pisi’den daha koyu renkli lekelere neden olan Ascochyta yanıklığına yol açar. Ascochyta pinodella (günümüzde daha sık kullanılan adıyla Phoma medicaginis var. pinodella) bezelyede dip çürümesine yol açar; öte yandan Ascochyta pisi bazı durumlarda gövde tabanında da görülebilmekle birlikte bezelyede dip çürümesi sendromunun bir parçası değildir. Enfekte tohumlarda kahverengi alanlar bulunabilir.
Zarar belirtileri
Bezelye yanıklığı, yaprak ve kabuk lekesi nasıl önlenir?
- Bezelyeyi kurak bölgelerde yetiştirin
- Temiz tohum kullanın
- Konukçu olmayan mahsullerle minimum dört yıllık bir mahsul rotasyonu uygulayın
- Mahsul kalıntılarını gömün veya ortadan kaldırın
Bitki potansiyeli ve mahsul direncini optimize ederek bitki hastalıklarını önleyin